به بخش مقالات انجمن فیزیک خوش آمدید
اکنون که تلسکوپ فضایی "جیمز وب" به طور کامل مستقر شده و
به سمت مقصد نهایی خود در حرکت است، گام بعدی آن چه خواهد بود؟ به گزارش
ایسنا و به نقل از اسپیس، تلسکوپ فضایی "جیمز وب" اول راه خود
قرار دارد. در روز
شنبه هشتم ژانویه(۱۸ دی)، رصد
خانه جدید ناسا و بزرگترین تلسکوپ فضایی ساخته شده تاکنون، آخرین بخش از آینه اصلی
خود را با موفقیت باز کرد تا آنچه که ناسا یکی از پیچیده‌ترین مراحل استقرار می‌داند
را رقم بزند.
تیم ماموریت "وب" اکنون توجه خود را به رساندن "جیمز
وب" به مقصد نهایی خود معطوف کرده است در حالیکه بخش‌های اصلی این تلسکوپ را
برای انجام کار ستاره‌شناسی فعال نگه می‌دارد.
انتظار می‌رود تلسکوپ فضایی "جیمز وب" در روز ۲۳ ژانویه(یکشنبه ۳ بهمن)
به "منطقه ورودی"(insertion
location) برسد و برای آخرین بار
موتورهای خود را برای رسیدن به مدار مورد نظر و تصحیح مسیر روشن کند. این تلسکوپ
در نقطه لاگرانژ۲ در فاصله ۱.۵ میلیون کیلومتری از زمین در مدار خورشید قرار خواهد گرفت. اگر
"وب" به نقطه مورد نظر برسد به لطف هم‌ترازی تقریبا کامل با خورشید،
زمین و ماه می‌تواند از حداقل سوخت برای ماندن در این منطقه استفاده کند.
اما انجام این مانور تنها ماموریتی نیست که گروه کنترل باید انجام
دهد. "وب" ماموریت‌های پیچیده دیگری پیش رو دارد و ناسا به طور خاص به
تراز کردن آینه‌ها و آماده کردن تجهیزات آن به عنوان نقطه عطف کلیدی دیگری طی چند
هفته آینده اشاره کرده است.
"جان دورنینگ"(John Durning) معاون مدیر پروژه وب در مرکز پرواز فضایی گادرد
ناسا، شنبه(هشتم ژانویه) در یک کنفرانس مطبوعاتی از مرکز کنترل وب در موسسه علمی
تلسکوپ فضایی در بالتیمور، مریلند، به خبرنگاران گفت: همانطور که "وب"
برای روشن کردن پیشران خود آماده می‌شود، اعضای ماموریت آن ۱۵ روز آینده را صرف تراز کردن ۱۸ بخش مجزای آینه اصلی "وب" می‌کنند تا به صورت یک آینه
یکپارچه عمل کند.
او افزود: باید بگویم که "وب" طی هفته
آینده یا پس از آن به روشن کردن تجیهزات خود می‌پردازد و پس از آن که ما به نقطه
لاگرانژ ۲ برسیم و همزمان با سرد شدن تجهیزات آن به اندازه
کافی، مهندسان شروع به روشن کردن همه‌ی تجیهزات "وب" می‌کنند.
نقطه لاگرانژ ۲ منطقه
مناسبی برای فعالیت "وب" است. به لطف فاصله مناسب آن از خورشید و محافظ‌های
خورشیدی، "وب" در تاریکی مورد نیازش برای دریافت امواج فرو سرخ به
فعالیت می‌پردازد. طول موج‌های فروسرخ به این تلسکوپ امکان رصد اجرام کیهانی مانند
سیارات فراخورشیدی از میان غبار را می‌دهد.
۱۸ بخش آینه‌ی اصلی وب که اکنون باز شده‌اند در حالت
پیکربندی زمان پرتاب قرار دارند و برای تنظیم آنها باید یک فعالیت چند مرحله‌ای
انجام شود. این فرآیند برای روز ۱۱ ژانویه(۲۱ دی) برنامه‌ریزی شده است و طی آن هر بخش از آینه اصلی و آینه دوم
"وب" توسط شش "محرک" حرکت داده می‌شوند. آینه اصلی یک
"محرک" اضافی نیز در مرکز خود دارد که انحنای آن را تنظیم می‌کند.
"لی فینبرگ"(Lee Feinberg) مدیر بخش‌های نوری تلسکوپ وب در مرکز گادرد در یک گفت‌وگو اظهار کرد:
بین ۱۰ تا ۱۲ روز طول
می‌کشد تا همه‌ی بخش‌های آینه حدود نیم اینچ جلو بیایند و این کار آنها را در
موقعیتی قرار می‌دهد که می‌توان تراز نوری دقیق را انجام داد.
تراز اولیه حدود سه ماه به طول خواهد انجامید و پس از آن
"وب" آماده دریافت اولین نور خواهد بود. این تلسکوپ در آن زمان اولین
تصویر خود را به عنوان بخشی از آزمایش فرآیند تراز آینه ثبت می‌کند. ناسا اعلام
کرده که این تصاویر اولیه احتمالا تار خواهند بود زیرا تلسکوپ در آن زمان به طور
کلی تراز نشده است و برای تصحیح پیکربندی باید تصاویر بیشتری گرفته شود و آزمایش‌هایی
انجام شود. مهندسان تشخیص می‌دهند که هر بخش چقدر باید جا به جا شود. این فرآیند "Wavefront" نام گرفته است. در طول این فرآیند، مهندسان، "وب" را به
سمت یک ستاره درخشان گرفته و ۱۸ تصویر
از آن ثبت می‌کنند. که هر عکس از یکی از ۱۸ بخش آینه است. سپس آنها با استفاده از الگوریتم‌های رایانه‌ای
میزانی که باید هر بخش جابجا شود را تعیین می‌کنند. تراز کردن آینه‌ها ۴۰ روز پس از پرتاب آغاز می‌شود و تکمیل آن چند ماه به طول می‌انجامد.
زمانی که "وب" رصد خود را آغاز کند، آینه‌های آن هر چند روز یک بار
بررسی می‌شوند تا از تراز بودن آنها اطمینان حاصل شود.
کمی حساسیت تاریخی در مورد تصاویر تار وجود دارد. زیرا تلسکوپ هابل
که در سال ۱۹۹۰ به فضا پرتاب شد به دلیل یک مشکل مهندسی دچار
نزدیک‌بینی بود و نیاز به تعمیر داشت. مدار نزدیک به زمین هابل امکان تعمیر آن را
در فضا فراهم می‌کرد اما برای "وب" چنین کاری ممکن نیست.
دورینگ می‌گوید: ما معتقدیم در حدود روز صدوبیستم پس از پرتاب این تلسکوپ به طور کلی تراز می‌شود که این روز حوالی تاریخ ۲۴ آوریل(چهارم اردیبهشت ۱۴۰۱) خواهد
بود. بسته به اینکه فرآیند راه‌اندازی چگونه پیش برود.
اولین تصاویر "وب" حاوی ستاره‌ها، و ابر
ماژلانی بزرگ خواهند بود.
در روز بیست‌وششم پس از پرتاب نیز مانوری موسوم به MCC۲ انجام خواهد گرفت که طی آن پیشران "وب"
برای تصحیح مسیر نهایی و رسیدن این تلسکوپ به نقطه لاگرانژ ۲ روشن خواهد شد.
در حال حاضر، "وب" با گذشت ۱۵ روز و ۲۰ ساعت، ۷۸ درصد مسیر را پیموده است.
