به بخش مقالات انجمن فیزیک خوش آمدید
گروه آموزشی فیزیک استان
فارس و انجمن معلمان فیزیک فارس در بهمن ماه 1397 درخواستی به مرکز پزشکی تابا در
شیراز ارسال کردند و تقاضای مجوز بازدید از آن مرکز را نمودند. با مذاکره حضوری ، جناب آقای دکتر
شکیبافرد مدیرعامل این مرکز با بازدید 4 گروه 15 نفره از همکاران موافقت نمودند.
اولین بازدید در تاریخ 22 اسفند ماه ساعت 3 و نیم بعد از ظهر از این مرکز صورت
گرفت.
در این بازدید دکتر
شکیبا فرد دستگاه های ام آر آی، سی تی اسکن، ماموگرافی،سونوگرافی و رادیوگرافی ساده را به تفصیل شرح دادند که
خلاصه ای از صحبت های ایشان به شرح زیر است:
ام آر آی:
ام آر آی یا روش تصویربرداری
با تشدید مغناطیس (Magnetic Resonance Imaging (MRI یکی از روش های پیشرفته تصویربرداری پزشکی است. با
استفاده از این روش میتوان تصویر بافت های درونی بدن را دید و از آن طریق مشکلات و
بیماری های اعضاء بدن را تشخیص داد.
همانطور که میدانیم در روش
های تصویر برداری با اشعه ایکس مانند رادیوگرافی ساده و یا سی تی اسکن بدن تحت تابش
مقدار معینی از اشعه یونیزه کننده قرار میگیرد که اگر از حد مشخصی بیشتر باشد میتواند
موجب اشکالاتی در کارکرد سلول ها شود. ولی در ام آر آی از اشعه ایکس استفاده ای نمیشود
و بنابراین نسبت به رادیوگرافی و سی تی اسکن بسیار کم ضررتر است.
طرز کار ام آر آی چیست؟
امواج مورد استفاده در ام
آر آی از جنس امواج رادیویی و مغناطیسی هستند که ضرری برای بدن ندارند. ام آر آی از
این واقعیت فیزیکی استفاده میکند که پروتون هایی که در هسته اتم ها قرار گرفته اند
مانند کره زمین در حول محور و با سرعت زیادی می چرخند و در نتیجه یک میدان معناطیسی در اطراف خود تشکیل می دهند.که شدت میدان مغناطیسی آن حدود 3
تسلا است.
در ام آر آی بیمار در یک
میدان مغناطیسی بسیار قوی قرار می گیرد. این
میدان موجب می شود محور
چرخش پروتون های هسته اتم ها در تمام بافت های بدن (بخصوص پروتون هایی که در هسته مولکول
آب قرار دارند) در امتداد خطوط میدان مغناطیسی ام آر آی قرار گیرند.
سپس امواج رادیویی خاصی به
سوی بدن بیمار تابانده می شود. این
امواج که بصورت پالس فرستاده می شوند موجب
می
گردند تا محور چرخش پروتون
ها کمی تغییر کند.
با اتمام پالس رادیویی، محور
چرخش پروتون مجددا در امتداد خطوط میدان مغناطیس برمی گردد. این برگشت موجب ایجاد یک موج رادیویی (الکترومغتاطیسی) جدید می شود.
سپس این امواج رادیویی ثانویه
که از تک تک پروتون ها ساطع می شوند به
توسط گیرنده های دستگاه ام آر آی دریافت شده و به کامپیوتر آن ارسال می گردند. کامپیوتر ام آر آی بسیار پرقدرت
و با توان محاسباتی بالا است.
در این کامپیوتر امواج دریافت
شده به سرعت تحلیل شده و سپس
تصاویری براساس این تحلیل ها ساخته می شود که پزشک آنها را بر روی مانیتور دستگاه می
بیند و در صورت لزوم آنها را چاپ می کند.
در کامپیوتر ام ار آی مشخص
می شود که چه جاهایی از بدن موج رادیویی بیشتری از خود ساطع کرده اند. هرچه شدت ارسال
موج دریافتی از نقطه ای از بدن بیشتر باشد نشانه تراکم بیشتر پروتون در آن نقطه است
و چون فراوان ترین اتم بدن که یک پروتون دارد اتم هیدروژنی است که در مولکول آب قرار
دارد پس هرجایی که موج رادیویی بیشتری ارسال کرده است در واقع آب بیشتری داشته است.
کاری که ام آر آی انجام می
دهد این است که نشان دهد در چه نقاطی از بدن آب بیشتری وجود دارد. چون غلظت مولکول
آب در بافت های بدن متفاوت است و با بیمار شدن بافت ها این غلظت باز هم تغییر می کند
میتوان با استفاده از اطلاعات دریافتی تصویر بسیار دقیقی از شکل بافت های گوناگون بدن
ایجاد کرد.
یکی از نقاط تمایز این روش
با سی تی اسکن در این است که در ام آر آی تصاویر بافت های نرم مانند غضروف، تاندون،
لیگامان، عصب و رگ ها بسیار واضح و دقیق دیده می شوند و این روش تصویربرداری بخصوص
برای تشخیص بیماری های این بافت ها مفید است.پس از ام آر آی بیشتر در بررسی مشکلات
بافت های نرم بدن استفاده شده در حالیکه سی تی اسکن بیشتر برای بررسی استخوان ها و
ضایعات و آسیب های آن مفید است.
همانطور که ذکر شد ام آر
آی از یک میدان مغناطیسی بسیار پرقدرت استفاده میکند. در صورتی که اشیاء فلزی در این
میدان مغناطیسی قرار گیرند حرکت می کنند. حرکت این اشیاء می تواند موجب آسیب به بیمار
شود.
برای مطالعه کامل اینحا را کلیک کنید
"
"
